Ο διακεκριμένος καθηγητής λοιμωξιολογίας Νικόλαος Μαυρογιώργος γράφει στο edionysos.gr για τον Covid-19

Ο νέος κορωνοϊός Covid-19 έχει αλλάξει τη ζωή μας. Παρακάτω είναι λίγες βασικές πληροφορίες σχετικά με το τι γνωρίζουμε σε αυτή τη φάση.

 1.Τι είναι ο νέος κορωνοϊός Covid-19;

Οι κορωνοϊοί είναι συνηθισμένοι ιοί, που συνήθως προκαλούν απλό κρυολόγημα και σπανίως πνευμονία. Τα τελευταία 20 χρόνια εμφανίστηκαν επιδημίες από καινούργιους κορωνοϊούς όπως ο ιός  SARS (2003-2004) και ο ιός MERS (2012-), που συχνά προκαλούσαν/προκαλούν σοβαρή μορφή πνευμονίας. Ο νέος κορωνοϊός Covid-19 μοιάζει με τον ιό SARS, εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο 2019, και πλέον έχει προκαλέσει πανδημία. Προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με τη γρίπη (πυρετός, κόπωση, βήχας), ενώ αρκετά συχνή είναι η πνευμονία (συχνά συνοδευόμενη από δύσπνοια), που μπορεί, όταν είναι σοβαρή, να οδηγήσει σε αναπνευστική ανεπάρκεια. Άλλα πιθανά συμπτώματα είναι η απώλεια της όσφρησης (μερικές φορές εμφανίζεται πριν τα άλλα συμπτώματα ξεκινήσουν ή μπορεί να είναι το μόνο σύμπτωμα), διάρροια, πονόλαιμος κλπ. Υπάρχουν και άτομα που έχουν πολύ ήπια ή και καθόλου συμπτώματα, που παρόλα αυτά φαίνεται ότι μπορούν να μεταδίδουν τον ιό.

2. Πως μεταδίδεται;

Μεταδίδεται κατά κύριο λόγο μέσω σταγονιδίων που παράγονται όταν κάποιος που νοσεί, βήχει ή φτερνίζεται, αλλά πολλές φορές και όταν αναπνέει ή μιλάει. Τα σταγονίδια αυτά βρίσκονται συγκεντρωμένα κατά κύριο λόγο γύρω από το άτομο που νοσεί (επειδή είναι σχετικά βαριά πέφτουν γρήγορα στο έδαφος), γι’ αυτό και το να κρατάει κανείς απόσταση τουλάχιστον 2 μέτρων από άτομα που νοσούν παρέχει σημαντική  προστασία.  Επίσης ο ιός παραμένει για ώρες έως λίγες ημέρες σε αντικείμενα, που έχει ακουμπήσει ένα άτομο που νοσεί, και που μπορεί  κάποιος ακουμπώντας τα να μολυνθεί, αν στη συνέχεια ακουμπήσει με τα χέρια του το πρόσωπό του. Γι’ αυτό το λόγο είναι σημαντικό να πλένει κανείς τα χέρια του συχνά και να αποφεύγει να ακουμπά το πρόσωπό του και τα μάτια του. Ακόμα και αν κάποιο μέλος της οικογένειας μας νοσεί από Covid-19, μπορούμε να παραμείνουμε υγιείς αν ακολουθούμε τους παραπάνω βασικούς κανόνες (BBC video για το πώς φροντίζουμε κάποιον που είναι άρρωστος στο σπίτι).

 3. Πως μπορώ να αποφύγω τον ιό; Γιατί «μένουμε σπίτι»;

Το βασικό είναι να προσπαθούμε να μην ερχόμαστε σε επαφή με άτομα που νοσούν ή τουλάχιστον να κρατάμε απόσταση τουλάχιστον 2 μέτρων. Επίσης πολύ σημαντικό είναι το καλό και συχνό πλύσιμο χεριών και το να μην ακουμπάμε το πρόσωπό μας. Η χρήση μάσκας, ακόμα και αυτοσχέδιας, ίσως να προσφέρει  επιπλέον προστασία ειδικά όταν βρίσκεται κανείς σε κλειστούς χώρους και δεν μπορεί να κρατήσει αποστάσεις, αλλά δεν υποκαθιστά του προαναφερθέντες κανόνες προστασίας και επιπλέον πρέπει να είμαστε προσεκτικοί να μην μολυνθούμε όταν ακουμπάμε κατά λάθος την εξωτερική επιφάνεια μιας μολυσμένη μάσκα.

Μέρος του προβλήματος είναι ότι είναι πολύ μεταδοτικός ιός, στον οποίο δεν έχουμε ανοσία,  ο χρόνος επώασης μπορεί να είναι αρκετά μακρύς (μέχρι 2 εβδομάδες, γι’ αυτό και όταν εκτεθούμε σε κάποιον με Covid-19 (ή κάποιον με συμπτώματα τυπικά για Covid-19) πρέπει να απομονωθούμε για 2 εβδομάδες) και πολλά άτομα που νοσούν έχουν λίγα ή καθόλου συμπτώματα, αλλά παρόλα αυτά φαίνεται ότι μπορούν να μεταδώσουν τον ιό. Για όλους αυτούς τους λόγους «μένουμε σπίτι», ώστε να μειώσουμε τη μετάδοση του ιού και να προστατεύσουμε τον εαυτό μας αλλά και τους συνανθρώπους μας-ειδικά αυτούς που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες.

 4. Ποιος κινδυνεύει να αρρωστήσει πιο βαριά;

Ο νέος κορωνοϊός Covid-19 είναι καινούργιος ιός και σαν αποτέλεσμα κανείς δεν έχει προηγούμενη ανοσία. Ενώ όμως οι πιο πολλοί θα νοσήσουν με ήπια νόσο, συγκεκριμένες ομάδες είναι πιο πιθανό να νοσήσουν βαριά ή να πεθάνουν. Αυτές είναι οι λεγόμενες ευπαθείς ομάδες και περιλαμβάνουν τους ηλικιωμένους (>65 ετών) καθώς και άτομα με υποκείμενες νόσους όπως διαβήτη, υπέρταση, ανοσοκαταστολή και πιθανώς και τις εγκύους. Ακόμα όμως και άτομα που δεν ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες μπορούν να αρρωστήσουν σοβαρά ή και να πεθάνουν. Σε αυτή τη φάση η θεραπεία είναι κατά κύριο λόγο υποστηρικτική (άτομα με ήπια συμπτώματα γενικά μένουν σπίτι ενώ άτομα με πιο σοβαρά συμπτώματα, ιδίως δύσπνοια χρειάζονται εισαγωγή στο νοσοκομείο). Πολλές θεραπείες είναι υπό μελέτη και ελπίζουμε ότι σε λίγο καιρό θα έχουμε φάρμακα που θα είναι αποτελεσματικά.

 5. Πότε θα τελειώσει η πανδημία

 Δεν το γνωρίζουμε ακόμα. Σε αυτή τη φάση ο στόχος είναι να μειωθεί η μετάδοση του ιού («να επιπεδωθεί η καμπύλη του ιού»), ώστε να προστατευθούν οι ευπαθείς ομάδες,  να μειωθεί ο αριθμός των σοβαρών περιστατικών, ώστε το σύστημα υγείας να μπορέσει να τα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά, και εν τέλει να μειωθεί  ο αριθμός των νεκρών. Ελπίζουμε ότι όταν περάσει το παρόν κύμα μετάδοσης του ιού, να μπορέσουμε σιγά σιγά να επανέλθουμε σε κάποιο βαθμό κανονικότητας. Περιμένουμε να δούμε αν ο ζεστός καιρός θα συμβάλει σε ύφεση της πανδημίας, όπως γενικά συμβαίνει με άλλες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού. Μεγάλη διαφορά επίσης θα κάνουν η ανάπτυξη αποτελεσματικών φαρμάκων, το πόσο μεγάλο είναι το ποσοστό του πληθυσμού που έχει νοσήσει υποκλινικά και πιθανώς να έχει αναπτύξει προστατευτικά αντισώματα και φυσικά η δημιουργία αποτελεσματικού εμβολίου.

 6. Πώς μπορώ να μείνω ενημερωμένη/ος;

 Η Ελλάδα έχει κάνει εξαιρετική δουλειά για τη μείωση των περιστατικών και την επιπέδωση της καμπύλης του ιού με τα μέτρα που έχουν ληφθεί. Χρειάζεται να συνεχίζουμε να «μένουμε σπίτι» και να ακολουθούμε τις οδηγίες του Υπουργείου Υγείας για να συνεχιστεί αυτή η θετική πορεία.

 Για περισσότερες πληροφορίες:

https://eody.gov.gr/neos–koronaios–covid-19/

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel–coronavirus-2019/advice–for–public

https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html

Νικόλαος Μαυρογιώργος
αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας λοιμωξιολογίας,
Πανεπιστήμιο Βόρειας Καρολίνας (University of North Carolina)

ΥΓ: Ευχαριστούμε θερμά τον αντιδήμαρχο Παιδείας, Αθλητισμού, Πολιτισμού & Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Διονύσου Νίκο Καρυστινό, για τη μεσολάβησή του στον κο Μαυρογιώργο, προκειμένου να δημοσιευθεί το παρόν άρθρο.